Kurban kesim kazalarına ilk müdahalelerde yapılacakları anlatan Altınbaş Üniversitesi İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, “Kimi zaman kurban kesim kazaları, ağır yaralanmalar ya da uzuv kayıplarıyla da sonuçlanabiliyor. Fazla miktardaki kan kayıpları kişinin yaşamını tehlikeye sokabilir. Bu nedenle ilk müdahale büyük önem taşıyor” dedi.
Kurban Bayramı yaklaşırken kurbanlık alımları ve kesim hazırlıkları hız kazanmış durumda. Kurban kesimlerini kimi vatandaşlar kendileri gerçekleştirebiliyor olsa da kesimler çoğunlukla profesyonel ellere emanet ediliyor. Ancak bireysel kesimler bir yana kasaplarca yapılan işlemlerde de çok sayıda kaza yaşanabiliyor. Kimi zaman ağır yaralanmalar ya da uzuv kayıplarıyla da sonuçlanabilen kesim kazalarında ilk müdahale büyük önem taşıyor. Altınbaş Üniversitesi İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, kurban kesim kazalarına ilk müdahalelerde yapılacakları anlattı.
DIŞ KANAMALAR VE UZUV KOPMALARINDA İLKYARDIM
Dış kanamalarda kanamanın seyrinin gözle takip edilebileceğini ve kanamanın genellikle 6- 10 dakika içinde duracağını söyleyen Öğr. Gör. Özlem Karagöl, “Ancak atardamar kanamalarında kanamaya müdahale edilmedikçe sürekli kanar ve pıhtı oluşumu engellenir. Fazla miktardaki kan kayıpları kişinin yaşamını tehlikeye sokabilir” uyarısında bulundu.
Dış kanamalarda kanamayı durdurmak için kanayan yer üzerine direkt baskı uygulamanın küçük ve orta büyüklükteki kanamaları durdurmak için yeterli bir müdahale olduğunu söyleyen Karagöl, “Kanama durmazsa, ikinci bir bez konularak baskıya devam edilir. İlk konulan bez, kana bulanmış olsa da asla yerinden kaldırılmaz (yerinden kaldırılırsa oluşan pıhtı kalkar ve kanama artar) ve ikinci bez onun üstüne konulur. Gerekiyorsa kanayan yer üzerindeki bezler kaldırılmadan baskıyı devam ettirmek için sargı ile sarılarak basınç yapılır. Kanama kol ve bacaklarda ise kanayan bölge kalp seviyesinden yukarı olacak şekilde kaldırılarak hareketsiz bir şekilde tutulur; ancak kırık, yabancı cisim batması ve omurga yaralanması durumunda kanayan bölge yukarıya kaldırılmaz” bilgilerini paylaştı.
Karagöl, dış kanamalarda yapılacakları şöyle sıraladı:
“Hasta veya yaralının durumu değerlendirilir, yara ya da kanama değerlendirilir, gerekirse tıbbi yardım (112) istenir, gerekirse şok pozisyonu (sırt üstü yatırılıp ayakları 30 santimetre yükseltilir) verilir, kanama durdurma yöntemleri uygulanır, sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirilir, kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde yaralının üstü örtülür.”
UZUV KOPMASI DURUMUNDA İLK YARDIM
Uzuv kopmalarında ilk müdahale konusunda da bilgiler veren Özlem Karagöl, “Vücuda saplanmış bir cisim varsa (bıçak) kesinlikle çıkartılmaz. Cismin ileri ya da geri hareketini engellemek için etrafı temiz bezlerle desteklenerek sabitlenir. Tıbbi yardım istenir” diyerek bu konuda yapılacakları da şöyle özetledi:
“Hemen tıbbi yardım (112 aranır) istenir. Gerekirse şok pozisyonu (sırt üstü yatırılıp ayakları 30 santimetre yükseltilir) verilir. Uzvun koptuğu yer, temiz bir bez ile kapatılarak üzerine basınç uygulanır. Kanamayı durdurmak için uzuv yukarı kaldırılır. Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde yaralının üstü örtülür. Kopan uzuv parçası temiz bir beze sarılır. Uzuv, su geçirmeyen plastik torbaya yerleştirilerek ağzı sıkıca kapatılır. İkinci plastik torba içine 1 ölçek su, 2 ölçek buz konulur. Uzvun bulunduğu torba hazırlanan ikinci torbanın içine konulur. Bu işlem kopan parçanın buz ile direkt temasını önlemiş ve soğuk ortamda taşınması sağlanmış olur. Torbanın üzerine hasta veya yaralının adı soyadı ve uzvun bulunduğu saat yazılır. Kopan uzuv, tıbbi yardım (112) ekibine teslim edilir. Yaralı ile kopan uzuv parçası aynı araçla en geç 6 saat içerisinde sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.”
KIRIKLARDA YAPILACAK İLK YARDIM UYGULAMALARI
Kırık, çıkık ve burkulmalarda durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla bölgenin sabitlenmesi gerektiğini belirten İlk ve Acil Yardım Program Başkanı Öğr. Gör. Özlem Karagöl, “Kırıklarda genellikle komşu sinir ve damar yaralanması birlikte oluşur. Bu nedenle kırıklarda ilk yardım uygulamalarında yapılan tespitler ve sargılar ile bölgenin hareketi önlenerek sinirler ve damarlarda oluşabilecek hasarlar en aza indirilmiş olur” dedi.
Karagöl, ilk yardım kurallarıyla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Hasta veya yaralının hayatını tehdit eden yaralanmaya öncelik verilmeli. Gereksiz yere hareket ettirilmemeli. Kırık bölgedeki giysiler kesilerek çıkartılmalı. Kırık belirtileri değerlendirilmeli. Kanama var ise durdurulmalı. Açık kırık gelişmiş ise yara temiz bir bezle kapatılmalı. Üzeri örtülerek vücut sıcaklığı korunmalı. Gerekli ise tıbbi yardım (112) istenmeli.”
