Teknolojinin hızla gelişmesi dijital dönüşüm sürecini de beraberinde getirdi. Yapay zekâ ve makine öğrenmesi alanlarında son yıllarda yürütülen çalışmalarla büyük adımlar atıldı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi öğrencileri de geliştirdikleri ‘Görüntülü Altyazılama Projesi’ sayesinde bu adımlara bir yenisini ekliyor. Durağan ya da hareketli görüntüler üzerindeki objeleri otomatik tanıyan ve Türkçe altyazı oluşturan proje, metin belgelerini seslendiren teknolojilerle birleşebilen bir yapıya sahip. Böylelikle görme engelli bireyler için geliştirilebilecek çalışmalara temel oluşturabiliyor. Projenin uygun bir aparata montajı halinde görme engelli bireyler için görüntüler anında sesli olarak tasvir edilebilecek.
YAPAY ZEKÂ GÖRME ENGELLİNİN SOKAKTAKİ GÖZÜ OLACAK
Yapay zekâ destekli bir Türkçe altyazı üretme sistemi olarak öne çıkan proje ile sisteme verilen görüntülere gerçekten bir insan tarafından yorumlanmışçasına birer cümlelik tanımlayıcı altyazılar üretiliyor. Asıl amaçlarının Türkçe altyazılama projesi geliştirmek olduğunu ama sistemin entegrasyon ile farklı amaçlar için de geliştirilebileceğini belirten BİLGİ Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü mezunu Ali Emre Demir, şu ifadeleri kullandı:
“Geliştirdiğimiz proje, görüş teknolojisiyle birleştirilerek bir aparattan alınacak videoya otomatik altyazı üretebilir. Sese dönüştüren programların da işin içine girmesiyle birlikte görme engelliler için bir aparat üretilmesinin önü açık. Bu sayede engelli bireyler yanlarında biri varmışcasına gittikleri yolu onlara anlatan bir yapay zekâ ile kolaylıkla hareket edebilir.”
TÜRKÇE VERİ TABANI OLUŞTURUYOR
BİLGİ Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Yıldız ve Dr. Öğretim Üyesi Elena Battini Sönmez’in yürütücülüğünde fakülte mezunları Berk Dursun Yılmaz ve Ali Emre Demir tarafından hayata geçirilen proje, halihazırda dijital veri tabanlarında yer alan görsel içeriklerin etiketlenme sürecini insanlar için yük olmaktan çıkartarak tamamen otomatize etme potansiyeli sunuyor.
Projenin bu yönüyle e-ticarette kullanılabileceğini belirten Berk Dursun Yılmaz, “İngilizce dili için Microsoft tarafından sunulan ve oldukça popüler olan COCO (Common Objects in COntext) isimli veri tabanını otomatik çeviri servisleri kullanarak Türkçe diline çevirmeyi sağladık ve modelimizi bu veri tabanı ile eğitmeye başladık. Aldığımız ilk sonuçlardaki başarı, elde ettiğimiz modelin e-ticaret sektörü başta olmak üzere yüklü yığınlar içeren veri tabanları kullanan sistemlere entegre edilerek insanlar tarafından üstlenilen içerik etiketleme işlemlerinin otomatize edilebilmesine ve böylece çok daha kısa sürede çok daha fazla içeriğin etiketlenmiş bir şekilde hazır bulunabilmesine olanak tanıyabilecek. Etiketlenmemiş içerik sayılarının azaltılmasıyla birlikte kullanıcılar aradıkları içerikleri çok daha fazla sonuç içeren çıktılarla elde edebilecek” diye konuştu.
“YAPAY ZEKÂ İNSANLIĞI İLERİYE TAŞIYACAK”
Projenin yürütücüsü BİLGİ Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Yıldız ve Dr. Öğretim Üyesi Elena Battini Sönmez, modeli eğitebilmek için büyük miktarda veri içeren bir veri tabanına ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
Dr. Öğr. Üyesi Yıldız, “Projemiz sayesinde elde ettiğimiz Türkçe dil destekli eğitim veri tabanı üzerine deneyler yapma fırsatı bulduk. Yapay sinir ağı kullanan modelimizin her bir görüntü için oluşturduğu altyazının, insanlar tarafından oluşturulan standartlara yaklaştığını gözlemledik. Sistemimiz her ne kadar başarılı sonuçlar sağlasa da oluşturmaya başladığımız veri tabanını genişletmeye devam edeceğiz. Ayrıca proje sonucunda geliştirilen Web uygulaması sayesinde, görüntü ve bu görüntüye Türkçe altyazıların kitlesel girişimlerle genişletilmesi çalışmasına da başladık” dedi.
Geleceğe yönelik planlarından da bahseden Dr. Öğr. Üyesi Yıldız, yapay zekâ ve makine öğrenmesi alanlarının insanlığı daha ileriye taşıyacağına inandığını ve bu hedefe katkı sağlamak için ellerinden geleni yapmaya devam edeceklerini belirtti.
Kaynak : DHA gokce.karakose@dha.com.tr (Gökçe Karaköse)
