Çocukların severek tükettiği çikolatalar, gofretler, enerji içecekleri, hazır meyve suları ve benzeri ürünler organ yağlanmasına neden olarak önce obezite, ardından ise tip 2 diyabet hastalığına yol açıyor. Son yıllarda hastalığın çocuklar arasında sıkça görülmeye başladığını belirten İstinye Üniversite Hastanesi Medical Park Gaziosmanpaşa Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Teoman Akçay, ailelere önemli uyarı ve tavsiyelerde bulundu.
OBEZİTE ARTTIKÇA ŞEKER HASTALIĞI DA ARTIYOR
Fazla kilonun yani obezitenin artmasıyla birlikte hareketsiz yaşam ve kötü beslenme kaynaklı tip 2 diyabet oranının çocuklarda hızla yükseldiğini ifade eden Doç. Dr. Teoman Akçay, “Bu ikisi birbiriyle doğru orantılı. Hareketsiz yaşam ve kötü beslenme kaynaklı tip 2 diyabet genellikle 10 yaşından sonra görülmeye başlıyor. Daha çok ergenlik dönemi yani 14-15 yaşlarında en yüksek düzeye ulaşıyor. 30-40 yıl önce çocuklarda tip 2 diyabet görülmüyordu. Hatta tıp kitaplarında bile böyle bir bölüm yoktu. Ama günümüzde bununla ilgili kitaplar yazılıyor. Yüksek kalori ve enerjili gıdaların tüketimi, bununla orantılı olarak bu enerjinin yakılamaması nedeniyle bu tip hastalıklarda anormal bir artış görülüyor” diye konuştu.
DİJİTAL OYUN BAĞIMLISI ÇOCUKLARDA OBEZİTE RİSKİ
Dengesiz beslenme ve hareketsiz yaşamın hastalığa davetiye çıkardığını söyleyen Doç. Dr. Teoman Akçay, şeker hastalığına yol açan alışkanlıkları şöyle sıraladı:
“Çocuklar artık dışarıda koşup oynayamıyor. Evlerde bilgisayar ve tablet bağımlısı haline gelmiş durumdalar. Özellikle günde 1-2 saatten fazla dijital oyun oynayan çocuklarda obezite oranının arttığı belirlenmiş. TV, tablet, bilgisayar oyunu gibi aktivitelere bir saatten fazla izin verilmemeli. Bunu yanı sıra, zararlı şekerleri içeren çikolata, gofret, meşrubat, enerji içeceklerinin kesinlikle tüketilmemesi gerekiyor. Haftada ya da ayda bir bile olsa bunlardan çocukların uzak tutulması şart. Çünkü çocuk o ürünün tadını bir kere aldıktan sonra alışacaktır. Bunu haftada bir ile sınırlandırmak mümkün değil. Çocuklar bu yiyeceklerin kesinlikle zararlı olduğunu bilirse uzak duracaktır.”
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE DEPRESYONA DA YOL AÇIYOR
Sık tüketilen şekerli ürünlerin tip 2 diyabet ve obezitenin yanı sıra ruhsal hastalıklara da yol açabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Akçay, “Bu ürünleri sıkça tüketmek çocuğun ilerideki yaşamını olumsuz etkiliyor. Dikkat eksikliğinden tutun depresyon, kabızlık, karaciğer yağlanması gibi hastalıklardaki artışın en önemli nedeni basit şekerlerin fazlaca tüketimi. Bu yüzden kişi kesinlikle bunlara sınır koymalı. Şekerin yoğurttan, sütten, tam tahıllı ekmekten, baklagillerden alınması gerekiyor. Ette bile depo halinde şeker mevcut. Vücut karaciğerde depoladığı bu şekeri istediği zaman kana karıştırıp ihtiyacını karşılayabiliyor. Dışarıdan özellikle şeker almak gerekmez” tavsiyesinde bulundu.
AİLELER VE ÖĞRETMENLER DİKKATLİ OLMALI
Çocukları şekerden uzak tutmak adına ailelere, öğretmenlere ve özellikle de beden eğitimi öğretmenlerine büyük görev düştüğünü belirten Doç. Dr. Akçay, “Birinci planda ailenin eğitimli olması önemli. Anneanne ve babaannelere de çok iş düşüyor. Onlar kendilerini sevdirmek adına çocuklara gofret, çikolata gibi ürünler veriyorlar. Bunu öğretmenler ve beden eğitimi öğretmenleri takip ediyor. Ailenin ve öğretmenin çocuğa örnek olması gerekiyor. Kendileri de zararlı yiyecekleri tükettikleri halde ‘bunlar zararlı’ derlerse inandırıcı olmazlar. Çocuğun beslenme çantasında uzun süre tokluk sağlayacak ve kan şekerini dengeleyecek besinler olmalı. Kuru meyveler, fındık, fıstık gibi kuruyemişler bunlara örnek gösterilebilir. Bunun yanı sıra, tam tahıllı ekmek arası peynir, domates ve yeşilliklerden oluşan bir sandviç yapılabilir. Bu tip doyurucu ve besleyici gıdalar beslenmesinde olduğu sürece çocuğun abur cubura ihtiyacı kalmayacak” ifadelerini kullandı.
GÜNDE 3 ÖĞÜN BESLENME, HAFTADA 3 GÜN SPOR YETERLİ
Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Doç. Dr. Teoman Akçay, çocuklar için uygun olacak beslenme ve spor programı hakkında ise şu tavsiyelerde bulundu:
“Çocukların haftada en az 3-4 gün düzenli spor yapması gerekiyor. Bu mümkün değilse aile çocuğuyla birlikte temiz havada hızlı yürüyüşler yapmalı, koşu gibi spor aktiviteleri gerçekleştirmeli. Merdiven inme- çıkma bile bir spor aktivitesidir. Haftada 5 gün yarım saat yapılacak hafif spor obeziteyi azaltacaktır. Günde 3 öğün dengeli beslenme ise yeterli olacak. Ara öğün olacaksa da faydalı yeşillikler, yoğurt, ayran gibi içeceklere ağırlık vermek gerekiyor. Özellikle gece yatmadan önce özellikle akşam 19.00’dan sonra çocuğun bir şey yememesi gerekiyor. Meyve suları ve asitli içeceklerin ise kesinlikle tüketilmemesi önemli.”
Kaynak : DHA gokce.karakose@dha.com.tr (Gökçe Karaköse)
