Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Gaziantep Şube Başkanı İslim Arıkan, “Kalıcı Yaz Saati Uygulamasının Etkileri ve Alternatif Çözüm Önerileri” konulu basın açıklamasında önemli değerlendirmelerde bulundu. Arıkan, uygulamanın avantajlarının yanı sıra ciddi sorunlara yol açtığını belirtti.
UYGULAMANIN AVANTAJLARI VE GEREKÇESİ
Türkiye, 2016 yılında kalıcı olarak yaz saatinde (UTC+3) kalma kararı aldı. Bu karar, gün ışığından daha fazla yararlanmayı ve enerji tasarrufu sağlamayı amaçlıyor. Kalıcı yaz saati uygulaması, akşam saatlerinde gün ışığını uzatarak ticaret, turizm ve sosyal yaşam açısından bazı avantajlar sunuyor. İşten çıkan vatandaşlar hâlâ gün ışığından yararlanabilirken, ekonomik faaliyetler günün daha aydınlık saatlerine denk geliyor.
KIŞ AYLARINDAKİ SORUNLAR VE RİSKLER
Ancak EMO Gaziantep Şube Başkanı İslim Arıkan, uygulamanın olumsuz etkilerine dikkat çekti: Kış aylarında sabah geç aydınlanması, öğrencilerin karanlıkta evden çıkmasına, uykusuz kalmasına ve trafik ile yaya güvenliği açısından risklerin artmasına neden oluyor. Bu durum, yalnızca çocukları değil, işe giden milyonlarca çalışanı da etkiliyor. Sabahçı ve öğlenci olarak iki devreli eğitim yapan okullarda bu sorun daha belirgin hale geliyor. Tek devre (tam gün) eğitim yapan okullarda ise ders başlangıç saatlerinin genellikle daha geç olması, bu olumsuzluğu büyük ölçüde gideriyor.
ENERJİ TASARRUFU TARTIŞMASI
Arıkan, sabah karanlığı nedeniyle kış aylarında aydınlatma ve ısınma ihtiyacının artmasının, akşam sağlanan tasarrufun büyük kısmını dengelediğini ifade etti. Arıkan, günümüzde şehirlerin enerji tüketiminin anlık olarak ölçülebilmesiyle, bu verilerin analiziyle uygulamanın gerçek enerji tasarrufu etkisinin net bir şekilde ortaya konabileceğini vurguladı.
AVRUPA’DAKİ UYGULAMA VE TARTIŞMALAR
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde ise durum farklı işliyor. Avrupa’da yaz saati uygulaması devam ediyor; Mart ayının son pazar günü saatler bir saat ileri, Ekim ayının son pazar günü ise bir saat geri alınıyor. Bu yöntem, gün ışığından en yüksek düzeyde faydalanmayı ve akşam enerji tüketimini azaltmayı hedefliyor. Ancak Avrupa’da da bu sistemin gerekliliği son yıllarda tartışılıyor. 2018’de Avrupa Parlamentosu, mevsimsel saat değişikliklerinin kaldırılması yönünde bir karar taslağı hazırladı. Ancak üye ülkeler arasında yaz veya kış zaman diliminde kalınacağı konusunda uzlaşma sağlanamadığı için uygulama hâlâ sürüyor.
TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ FARKLILIKLARI
Arıkan, Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı olduğuna dikkat çekti. Doğu illerinde güneş çok erken doğup batarken, batı illerinde gün daha geç başlıyor. Buna rağmen ülke genelinde tek tip saat uygulaması devam ediyor. Bu durum, bölgesel farklılıkların göz ardı edildiğini gösteriyor.
ARIKAN’DAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ VE ÇAĞRI
Arıkan, konunun yalnızca teknik bir enerji meselesi olmadığını, toplumsal yaşam kalitesi, eğitim, sağlık ve güvenlik boyutlarıyla ele alınması gerektiğini vurguladı. Kış döneminde okul ve mesai saatlerinin bölgesel olarak düzenlenmesini, bazı illerde derslerin 1 saat geç başlamasını Türkiye koşullarına uygun bir çözüm olarak önerdi ve “Ülkemiz için en uygun çözümün bulunması amacıyla, ilgili kurumların bilimsel veriler ışığında tekrar ortak bir değerlendirme yapması gerekmektedir” diyerek çağrıda bulundu.
