Anadolu Kadın Hareketi Başkanı Birsen Temir Saraç, kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmasının 90. yıl dönümü dolayısıyla basın açıklaması yaptı. Saraç, “90 yıl önce bugün kurucu liderimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye Cumhuriyeti, kadınların seçme ve seçilme hakkını güvence altına alarak dünyada öncü ülkelerden biri oldu. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini yeni kültür olarak inşa etmeye çalışan iktidara inat, biz kadınlar Cumhuriyet’imizin ikinci yüzyılında da eşit temsili sağlayacağız” dedi.
Türkiye, kadın hakları konusunda bazı önemli kazanımları tarihsel açıdan birçok Avrupa ülkesinden daha önce kabul etti. Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanınması, 5 Aralık 1934’te Meclis’te yapılan Anayasa değişikliği ile kabul edildi. Bu hakkın tanınmasının ardından 1935’te yapılan genel seçimlerde, Meclis’e 17 kadın milletvekili seçildi. Anadolu kadını, seçme ve seçilme hakkını İsviçreli kadınlardan 36, Fransız hemcinslerinden 11, Belçikalılardan ise 14 yıl önce elde etti. Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanınması, 90 yıl önce bugün yurdun dört bir yanında sevinç ve coşkuyla karşılandı.
“AZİM VE BAŞARI RUHUMUZU 90 YIL ÖNCESİNDEN MİRAS ALDIK”
Kadınların büyük kazanımının 90. yıl dönümünde açıklama yapan Anadolu Kadın Hareketi Derneği Başkanı ve Feminist Aktivist Birsen Temir Saraç, “Cumhuriyetin ilanı Türk kadınları için bir bayram oldu. Çünkü bu ilan edilişten sonra reformlar da peş peşe gerçekleştirildi. Başta eğitim hakkı ve medeni haklar olmak üzere çok sayıda hak elde eden kadınlar, demokratik bir devletin temel unsurlarından olan seçme ve seçilme hakkına da pek çok batılı hemcinsinden önce kavuştu. 1935 yılında gerçekleştirilen ilk genel seçimlerde 17 kadın milletvekili Meclis’e girmeye hak kazandı. İşte biz böyle kadın atalardan miras aldık azim ve başarı ruhumuzu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde, 5 Aralık 1934 tarihinde seçme ve seçilme hakkını kazanmamız, dönemin Başbakanı İsmet İnönü’nün deyimiyle Atatürk’ün ‘en ileri devrimlerinden’ biri oldu” ifadelerini kullandı.
Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verildiği yıllarda bu ayrıcalıklara sahip olmayan geniş kadın kitleleri olduğunu da vurgulayan Saraç, “Ataerkil geleneklerin kırılamaması sonucu, tarım kesiminde ücretsiz aile işçisi olarak çalışan kadınlar mülkiyet, eğitim, gelir, sosyal güvenlik haklardan yoksun bir yaşam sürdüler. Ancak bu noktada yine cumhuriyet devrimleri, kadınlara el uzattı. Yetişen yeni neslin laik ve bilimsel eğitim almak için okullarla, öğretmenlerle buluşması devrimleri zincirleme olarak birbirine bağladı, faydayı şüphesiz maksimuma çıkardı” dedi.
“EŞİT TEMSİL HAKKIMIZ İÇİN MÜCADELEYE DEVAM EDİYORUZ”
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Erdemli Türk kadınlığının yeni çalışma yolunda kendine düşen büyük işi güvenle başaracağına kuşku yoktur’’ sözünü hatırlatan Birsen Temir Saraç, kadınların günümüzde bu kazanımlara uygun temsiliyetinin olmadığına dikkat çekti. Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’nda yer alan endekste Türkiye’nin 146 ülke arasında 124. sırada olduğunu hatırlatan Saraç, sözlerini şöyle tamamladı:
“1934 yılından bu yana Meclis’te görev yapan milletvekillerinin yalnızca yüzde 5’i, yani 598’i kadındı. Bugün Meclis’te de benzer temsil sorunlarıyla karşı karşıyayız. Mücadele ruhumuzun, kazanılmış haklarımızın karşısında Türkiye’de kadınlar maalesef siyasette yeterince temsil edilmiyor. ‘Anneliği reddeden kadın eksiktir, yarımdır’ ifadelerini ağzına almaktan ar duymayanların yönetiminde bu temsil krizinin yaşanacağı gün gibi ortadaydı. İşte biz kadınlar bugün, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak için 90 yıl önce elde ettiğimiz kazanımlardan güç alıyor, eşit temsil hakkımız için mücadele etmeye devam ediyoruz.”
