Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Gaziantep Şube Başkanı İslim Arıkan, şube olarak uzun yıllardır vurguladıkları yenilenebilir enerji santrallerinin kurulumu ve işletilmesi ile temizliğinin önemine dikkat çekti.
Güneş Enerji Santrallerinin (GES) bakımının hayati önem taşıdığına vurgu yapan EMO Şube Başkanı Arıkan, şu ifadelere yer verdi:
“Şube olarak yenilenebilir kaynaklı elektrik santrallerinin önemini yıllardır vurgulamaktayız. Ülkemizin yatırımcıları haklı olarak buna ciddi şekilde ilgi göstermektedir. Bu vizyon ve güncellenen yönetmelikler, yenilenebilir enerji kaynaklı santrallerin hızla büyümesine sebep olacaktır.
Şube olarak, özellikle Güneş Enerji Santrallerinin (GES) planlanması, kurulumu ve işletilmesi konusunda birçok önerilerimizi sunmuştuk.
Santrallerin gerçek üretimlerini sürdürebilmesi için, bakımın ne kadar önemli olduğunun altını tekrar çizmek isteriz.
Yaptığımız saha uygulamalarında, temizlik konusunun genellikle göz ardı edildiğini görüyoruz.
Panellerde; tozlar, yapraklar, polenler, endüstriyel hava kirlilikleri, kuş atığı, deiyonize edilmemiş sularla yapılan temizleme sonucunda meydana gelebilecek kireç izleri gibi bir kısmı kimyasal, bir kısmı organik yapıya sahip kirlilikler görmekteyiz.
Unutulmamalıdır ki, yalnız bir panelin üzerindeki kirlilik, yaklaşık kendisi ile beraber çalışan 20 civarında paneli de üretim dışı bırakmaktadır.
Daha önce belirttiğimiz gibi, paneller arasında temizliğin yapılabilmesi için, gerekli koridor boşluğunun bırakılmadığını, panellerin aralıksız dizildiğini görüyoruz. Bu durum panellerin düzgün temizlenme imkanını ortadan kaldırmaktadır. Her ne kadar robotla temizlik yapılsa da, yürüme koridorları; panellerde temizlik ve panel bakımının, arızanın etkili bir şekilde giderilmesi için vazgeçilmez bir unsurdur.
Diğer taraftan, çatılarda, yürüme koridorlarının yetersizliğinden dolayı, arızalı veya robotla temizlenemeyen kirli panellere, panel üzerinden yürüyerek ulaşım sağlanmaktadır. Panellerde kırılmalar ve mikro çatlaklar oluşabilmektedir. Bu durum santralin ekonomik ömrünü azaltmakla beraber, kısa vadede arızaların hızla büyüyüp çoğalmasına sebep olacağından, üretim kayıplarını ciddi boyutlara uğratacak ve panellerin ömrü 25-30 yıldan çok daha kısa sürelere düşebilecektir.
Ayrıca, çeşitli sebeplerden dolayı panel arası ve altlarında biriken kirli maddeler, zamanla panelin verimini etkileyecek, yangın riskleri oluşturabilecektir.
GES’ler kurulurken, birçok prosedür gerçekleşmekte, trafo kapasiteleri sorunu ile karşılaşılmaktadır. Trafo kapasitesi tahsis edilen bir arazi veya çatı GES verimli çalıştırılmalıdır. Bilindiği üzere, GES panelleri yapısından kaynaklı yıllık yüzde 1 verim kaybı yaşarlar. Bu kaybı göz önüne alarak, GES dizayn güç üretiminin yıllık yüzde 1’den fazla azalmamasına dikkat etmeliyiz.
Kirlilik faktörü, verimliliği düşürdüğünden, EPC (Engineering Procurement Construction) firmaları tarafından yapılan GES’ler, EPC firmalarını da zora sokmakta, taahhütlerini yerine getirmiyormuş gibi görülebilmektedir.
Sonuç olarak; GES’ler anlaşılması ve çalıştırılması kolay gibi gözükse de, kompleks ve ince detayları olan santrallerdir. Santral sayıları istenilen düzeye gelmemişken bile, bazı santrallerin şebeke ile uyumsuzluk yaşadığı (harmonik, kapasitif gibi) görülmektedir. Konunun ehil kişilerce projelendirilmesi, kurulumunun ve bakımının yaptırılması gerekir. Sahada çalışan elemanların yanı sıra, planlayacak, yönetecek ve sonuçlarını değerlendirecek Elektrik, Elektronik Mühendislerinin görevlendirilmesi santralin verimlilik ve güvenliği açısından önemlidir.”
