Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından Antep Savunması’nın 100’üncü yıl dönümü kutlamaları kapsamında Doç. Dr. Ramazan Erhan Güllü’nün kaleme aldığı “Antep’te Misyonerler, Ermeniler ve Millî Mücadele” adlı kitabı yayımlandı.
Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’in talimatları, GAZİKÜLTÜR A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Tanrıöver’in teklifleri ve GAZİKÜLTÜR A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar’ın koordinasyonunda meydana getirilen “Antep’te Misyonerler, Ermeniler ve Millî Mücadele” adlı eser, Antep’in fiilen düşman işgalinden önce misyonerler tarafından nasıl işgal edildiğini, misyonerlerin şehrin fizikî yapısını değiştirerek nasıl zihniyet dönüşümü yaşatmak istediklerini ve Ermenilerin Antep Savunması’ndaki faaliyetlerinin hangi biçimlerde gerçekleştiğini ortaya koyuyor.
Antep Savunması’na giden süreci ele alan kitap, 4 makalenin bir araya getirilmesiyle oluşturuldu. Eserle, 19’uncu yüzyıl ortalarında başlayıp Millî Mücadele ile sonuçlanan siyasi ve toplumsal çatışma sürecinin farklı yönleriyle mercek altına alınması amaçlanırken bu açıdan bakıldığında rastegele sıralanmış farklı makalelerden ziyade birbirini takip eden ve destekleyen bütünlüklü bir çalışma ortaya konulmaya gayret edildi.
Kitaptaki ilk iki makale, misyonerlerin sosyal ve siyasi çalışmalarının Antep’teki yansımalarına odaklanıyor. Misyonerlerin de tetiklediği Ermeni sorununun ortaya çıkışı ve sonrasında yaşanan çatışma süreci, takip eden makalede ele alınmakta ve Ermeni sorununun Millî Mücadele sonuna kadar Antep’e nasıl yansıdığı izah edilmeye çalışılıyor. Bu faaliyetlerle birlikte Millî Mücadele’nin iç ve dış dinamikleri ile Antep Millî Mücadelesi’nin unsurları da süreçte anlaşılması gereken konulardandır. Son iki makale de Kılıç Ali Bey’in Antep’teki çalışmaları ile Mustafa Kemal Paşa’nın ve Heyet-i Merkeziye’nin Antep’te yürütülen mücadeleye verdikleri önem ve yaptıkları destekler ile Fahri Can’ın şehirdeki çalışmalarıyla ele alınıyor. Amerikan misyonerlerinin ve Ermenilerin Antep Savunması öncesi ve esnasındaki faaliyetlerini belgeler doğrultusunda kapsamlı bir şekilde ortaya koyarak önemli bir boşluğu dolduran eser 184 sayfadan oluşuyor.
Kitap Gaziantep Panorama 25 Aralık Müzesi, Zeugma Müzesi ile Arkeoloji Müzesi mağazalarında, Türkiye çapında seçkin kitapçılarda, GAZİKÜLTÜR A.Ş.’nin internet sitesi magazagaziantep.com ve kitap satışı yapan seçkin internet sitelerinde okuyucularını bekliyor.
YAKAR: VAZİFEMİZ, ANTEP SAVUNMASI’NI TÜM UNSURLARIYLA GELECEK NESİLLERE AKTARMAK
Eser içeriği hakkında değerlendirmede bulunan Büyükşehir Belediyesi GAZİKÜLTÜR A.Ş. Genel Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, “Gaziantep’in düşman işgalinden kurtuluşunun 100. yılını idrak etmekteyiz. Haklı direnişi neticesinde “Gazi” unvanını alan Antep, işgallere kısıtlı imkanlarla direnmiştir. İmkanların son derece kısıtlı olmasına rağmen elde edilen başarı iman ve şuur ile açıklanabilir mahiyettedir.
Bugün coşku ile kutladığımız Gaziantep’in kurtuluşuna bu nazarda bakmamız gerekmektedir. Bu bağlamda Antep Savunması’nı tüm detayları ile bilme ve gelecek nesillere aktarma vazifemiz bulunmaktadır. Bu vazife bilinciyle Gaziantep’in düşman işgalinden kurtuluşunun 100. yıl dönümünde kitaplar yayınlanmakta ve etkinlikler gerçekleştirilmektedir. Bahsedilen hususlar doğrultusunda yüzyıllık mirası yeniden gündeme getirmek ve şehitlerimizi, gazilerimizi, kahramanlarımızı anmak maksadıyla ‘Antep’te Misyonerler, Ermeniler ve Millî Mücadele’ başlıklı kitap yayınlanmıştır. Doç. Dr. Ramazan Erhan Güllü’nün kaleme aldığı kitap, Antep Savunması ile ilgili önemli bir boşluğu doldurmaktadır.
Antep, çok erken tarihlerde Amerikalı, İngiliz misyonerlerin hedefi olmuş bir şehirdir. Misyonerler, öncelikle, şehrin fizikî yapısını dönüştürmeye çalışmışlar ve buna yönelik ciddi çalışmalar yürütmüşlerdir. Antep’te emellerini gerçekleştirmek için ise Ermenileri hedeflerine koymuşlardır. Kitapta bulunan belgelerden anlaşıldığına göre Ermenilerin inançlarına, eğitimlerine, sosyal hayatlarına yönelik sistemli plan yaptıkları anlaşılan misyonerlerin Antep Savunması’nda işgalci güçlere rehberlik etmeleri tesadüf değildir. Ermeniler misyonerler ile iş birliği içerisinde Antep’te Türklere karşı işgalci güçlerin yanında yer almışlardır. Bu bakımdan Millî Mücadele’de Antep Savunması ele alınırken bu hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.
Antep Savunması’nı ele alan çalışmalarda genel olarak İngiliz, Fransız işgaline vurgu yapılmaktadır. Şehirdeki Amerikan varlığı, etkisi ve emelleri ihmal edilmektedir. Oysa ki, şehrin işgalinin zemininin oluşması uzun bir projenin eseridir. Bu proje Amerikalı misyonerler eliyle geçekleşmiştir. Amerikan misyoner örgütleri Antep’e özel bir önem vermişlerdir. Şehrin kültürel ve entelektüel çehresini değiştirmek için yani bir nevi “sosyal mühendislik” yaparak ciddi ve kalıcı yatırım yapmışlardır. Antepli Türklerden hürmetten başka bir tavır görmeyen misyonerler İngiliz ve Fransız işgal kuvvetlerine ev sahipliği yapmışlar; bilgi aktarımı yaparak işgalci kuvvetlerin şehre hâkim olmasını sağlamışlardır” diye konuştu.
