Anne ve babalar sosyal medya platformlarında çocuklarının fotoğraflarını çok sık paylaşıyor. Ancak uzmanlar, anne ve babaların çocuklarının fotoğraflarını bu tür sayfalarda paylaşmasından yana değil. Hukuki açıdan çocuğun kişilik hakkı ihlali olarak görülen bu durum, çocuk istismarcıları tarafından da yakından takip edilebiliyor. İstanbul Kent Üniversitesi’nden akademisyen Avukat Murat Can Pehlivanoğlu, anne ve babalara sosyal medyada yapması ve yapmaması gerekenlere anlattı.
ANNE VE BABALARIN DİKKATLİ OLMASI ŞART
Sosyal medya hesapları ile kullanıcılar arasındaki ilişkinin bir sözleşmeyle korunduğunu belirten Murat Can Pehlivanoğlu, “Popüler bir fotoğraf paylaşım sitesinin kullanım koşulları sekmesine tıkladığınızda 13 yaşın altındaki çocuklara hesap açmadıklarını görüyorsunuz. Aynı kullanım koşulları “aile olarak siz hesap açarsanız biz bunu tam anlamıyla denetleyemiyoruz” diyor. Fakat çocuğunuzu rencide edecek çıplak fotoğraflar olursa ‘biz bunu kaldırırız’ gibi bir topluluk kuralı belirtiliyor. Bununla birlikte bugün anne ve babaların çocuklarına sosyal medya hesabı açtıklarını görüyoruz. Çocuğun haklarını sosyal medya platformları değil ebeveynler korumak zorunda. Bu yüzden paylaşımlarında dikkatli olmaları gerekiyor” diye konuştu.
“KİŞİLİK HAKLARI ZEDELENİYOR”
Sosyal medya hesaplarında video, fotoğraf paylaşımı yapıldığını anlatan Pehlivanoğlu, “Çocuğun doğum tarihi, ismi gibi tüm kişisel bilgileri buralarda yer alabiliyor. Kişisel Verilerin Korunması yönünde bir mevzuatımız var. Bu kapsamda belki çocuk kişisel bilgileri açıklamak istemeyecek fakat sosyal medya platformunda bu bilgiler artık kamuya açık hale getiriliyor. Çocuğun ileride rahatsızlık duyacağı ihtimali göz ardı edilerek bunlar aile tarafından paylaşılıyor. Ailelerin öncelikle dikkatli olmaları gerekiyor. İkinci olarak çocuğun fotoğrafları belki onun ileride rahatsızlık duyacağı fotoğraflar olabilir. Çocuğun kişilik hakları zedelenmiş olur” ifadelerini kullandı.
“ÇOCUĞUN KORUNMASI İÇİN YASAYA BAŞVURULABİLİR”
Çocuğu koruma kanununa dikkat çeken Avukat Murat Can Pehlivanoğlu, “Kanun kapsamında değerlendirdiğimizde çocukların kendi gelişimlerinin sağlanacağı şekilde ebeveynlik yapmak gerekiyor. Çocuk sosyal medyaya konacak fotoğrafın paylaşılıp paylaşılmamasının ne anlama geldiğini düşünebilecek durumdaysa artık onu paylaşıp paylaşmama konusunda çocuğun düşüncesi alınmalı. Çocuk istemiyorsa o fotoğraf paylaşılmamalı. Bu noktada ebeveynler kendi velayet haklarını kötüye kullanırlarsa burada hukukun devreye girmesi gerekiyor. Çocuk koruma kanunun kapsamında çocuğun korunmasına yönelik destekleyici tedbirlerin alınması için yasal mercilere başvurma hakkı da gündeme gelebilir” dedi.
ÇOCUK TACİZCİLERİNE DİKKAT
Bu durumun çocuk tacizcilerine de zemin hazırladığını söyleyen Murat Can Pehlivanoğlu, “Bir çocuğun görüntüsünü paylaştığınızda çocuk tacizcileri o çocuğun varlığından haberdar oluyor. Bu gittiği okul olsun, çocuğun yaşadığı çevre olsun, çocuğun nerede bulunduğu yönünde onlara bilgi veriyor. Bu fotoğraflar çocuğun güvenliği konusunda da risk yaratabilir” uyarısında bulundu.
AİLE ÇOCUĞUN HESABINI DENETLEMELİ
Çocuğun sosyal medya hesabının aile tarafından denetlenmesi gerektiğini anlatan Pehlivanoğlu, “Çocuk, kendisi sosyal medya hesabı açıyorsa ailelerin paylaşımların onu nasıl etkileyeceğini anlatması gerekiyor. Özellikle internette paylaşılan fotoğraflar sosyal medya kullanıcılarıyla platform arasındaki hukuki ilişkiye dayalıdır. Çocukların paylaştıkları fotoğrafın yıllarca internette kalacağını bilmesi gerekiyor. Aile çocuğun paylaşımlarını, beğenilerini ve arkadaşlarını da denetlemeli” ifadelerini kullandı.
İSTENMEYEN FOTOĞRAF KİŞİLİK HAKKI İHLALİDİR
Kişinin istemediği fotoğrafların paylaşılmasının kişilik hakkı ihlali olduğunu belirten Pehlivanoğlu, “Bu nedenle zamanında aileniz size danışmadan fotoğraflarınızı paylaştıysa siz 18 yaşına girdiğiniz anda bu fotoğrafları yayınlayanlara karşı dava açma hakkınız var. Ailenin o fotoğrafları kullanarak elde ettikleri gelirleri de onlardan isteme hakkınız olacak. Aile bu karelerden menfaat sağladıysa o menfaate ortak olmak söz konusu olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
AİLELER NE DİYOR?
Bazı anne ve babaları sosyal medyaya daha kontrollü yaklaşırken bazıları ise benim için bir sorun yok dedi. 11 yaşında bir oğlu olduğunu ve birlikte çekindikleri fotoğrafları sosyal medya hesabında paylaştığını anlatan Uğur Yüce, “Çocuğumun fotoğraflarını sosyal medya hesabımda paylaşıyorum. Bunun riskli olduğunun farkındayım biraz kendimizi kontrol etmeye çalışıyorum. Bu nedenle hesabımız sadece tanıdığımız kişilere, arkadaşlarımıza açık” dedi.
Çocuğuyla ilgili paylaşım yapmadığını belirten Meltem Koçboğa ise, “Çocuğumun fotoğraflarını kesinlikle sosyal medyada paylaşmıyorum. Bunun sakıncalı olduğunu ve yabancı kişilerin fotoğrafları kötü amaçlarla kullanabileceğini düşünüyorum. Kendi fotoğraflarımı da paylaşmıyorum. Çocuğumu hiç paylaşmıyorum” diye konuştu.
7,5 aylık bir bebeği olduğunu ve onun fotoğraflarını keyifle paylaştığını belirten anne Ezgi Ece Şen de, “Çocuğumun her halini insanların görmesini istiyorum. Bence bu güzel bir şey. Güvenlik açısından da bazı önlemler alıyorum. Hesabımı gizli tutuyorum ve sadece tanıdığım kişiler fotoğraflarımı görebiliyor” ifadelerini kullandı.
Kaynak : DHA ilknur.sargut@dha.com.tr (İlknur Sargut)
